Ραντεβού με την πανσέληνο σε 100 αρχαιολογικούς χώρους

Ο θεσμός των ανοιχτών αρχαιολογικών χώρων και μουσείων με αφορμή την αυγουστιάτικη πανσέληνο συμπληρώνει ήδη 17 χρόνια και δίνει ραντεβού την Τετάρτη στους χιλιάδες θιασώτες του σε 100 και πλέον χώρους σε όλη την Ελλάδα

Αν μοιράζονταν προσκλήσεις θα έγραφαν: Ραντεβού το βράδυ της αυγουστιάτικης πανσελήνου. Τόπος συνάντησης: Ο κοντινότερος  αρχαιολογικός χώρος. Παραλήπτες είναι όλοι όσοι θέλουν να απολαύσουν το ολόγιομο φεγγάρι δίπλα σε μνημεία που κουβαλούν ιστορίες από το παρελθόν, αλλά και όσοι θέλουν να βιώσουν τη μοναδική εμπειρία της νυχτερινής επίσκεψης σε έναν αρχαιολογικό χώρο ή σε ένα μουσείο. Οσοι ανταποκρίνονται κάθε χρόνο αποδεικνύεται ότι είναι χιλιάδες.

Οι νύχτες κάτω από την αυγουστιάτικη πανσέληνο σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία μετρούν πλέον 17 χρόνια. Επιφυλακτικά την πρώτη χρονιά - ήταν 1996 -, γρήγορα όμως η λίστα των χώρων που άνοιγαν κάθε χρόνο όλο και μεγάλωνε. Η ιδέα βρήκε ανταπόκριση στο κοινό καθώς προσέφερε μια διαφορετική εμπειρία, και μάλιστα με ελεύθερη είσοδο. Οι εργαζόμενοι χαίρονταν να βλέπουν τους χώρους ασφυκτικά γεμάτους, συν το γεγονός ότι πληρώνονταν υπερωρίες. Επίσης, ο καλλιτεχνικός κόσμος αγκάλιασε την προσπάθεια, δεδομένου ότι οι εποχές επέτρεπαν κονδύλια ώστε να πληρώνονται κυρίως μουσικά σχήματα που πλαισίωναν κάθε χρόνο τη βραδιά.

Η λίστα με τους ανοιχτούς χώρους άρχισε να παίρνει την ανιούσα. Κάθε χρόνο σχεδόν και ένα νέο ρεκόρ, με τα τελευταία χρόνια οι «ξενύχτηδες» αρχαιολογικοί χώροι να φθάνουν στους 120 - εφέτος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τους 100. Μια διαδρομή ενός επιτυχημένου, κατά κοινή ομολογία, θεσμού, που ωστόσο δεν υπήρξε ανέφελη και θύματα στον δρόμο της βρέθηκαν οι πιο δημοφιλείς προορισμοί: η Ακρόπολη και το Σούνιο.

Το λουκέτο στο πιο εμβληματικό μνημείο της ελληνικής αρχαιότητας μπήκε πριν από τρία χρόνια, όταν την ακριβώς προηγούμενη χρονιά η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο. Η αναμονή στα Προπύλαια ξεπερνούσε τη μία ώρα, χιλιάδες επισκέπτες περίμεναν ασφυκτικά στριμωγμένοι στις σκάλες, με αποτέλεσμα λιποθυμίες και δράση... των πορτοφολάδων. Η ολισθηρή, ανηφορική και ανώμαλη επιφάνεια του Ιερού Βράχου σε συνδυασμό με το σκοτάδι που επιβάλλεται ώστε να φαίνεται το φεγγάρι συνέτειναν σε μικροτραυματισμούς.

Η κλειστή Ακρόπολη είχε ως συνέπεια και το νυχτερινό λουκέτο στο Σούνιο, καθώς ο χαμηλός φωτισμός, οι εργασίες που γίνονται στον χώρο αλλά και το γεγονός ότι υπολογίστηκε πως ο ναός του Ποσειδώνα θα υποδεχόταν περίπου 40% επιπλέον επισκέπτες - μέρος εκείνων που υπό άλλες συνθήκες θα επέλεγαν την Ακρόπολη - ήταν αρκετοί λόγοι, επισήμως, για να κρατήσουν κλειστό τον δεύτερο δημοφιλέστερο προορισμό του θεσμού. Ανεπισήμως, πάντως, οι αρμόδιοι προβληματίζονταν και από τα κατάλοιπα σατανιστικών τελετών που έβρισκαν μετά την πανσέληνο στον χώρο.

Αν και τα δύο σημαντικότερα μνημεία παραμένουν κλειστά στην αυγουστιάτικη πανσέληνο, δεν είναι το μοναδικό παρατράγουδο του επιτυχημένου θεσμού. Την περίοδο 2004-2006 η τότε ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού είχε διακόψει τη λειτουργία του λόγω έλλειψης χρημάτων, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που οι αρχαιοφύλακες χρησιμοποιούσαν τη διοργάνωση ως μέσο πίεσης για να διεκδικήσουν μη καταβεβλημένα δεδουλευμένα, με αποτέλεσμα έως το παρά πέντε να μην είναι κανείς σε θέση να γνωρίζει αν θα πραγματοποιηθούν ή όχι οι εκδηλώσεις.
Η κρίση λοιπόν έχει και τα καλά της... Οι αρχαιοφύλακες αποφασίζουν να εργαστούν εθελοντικά για να ευχαριστήσουν το ευρύ κοινό, όπως επισημαίνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρός τους Γιάννης Μαυρικόπουλος. Οι τοπικές κοινωνίες πιέζουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα και τα μνημεία της δικής τους περιοχής, καθώς όπου τα μνημεία «ξενυχτούν» παρατηρείται αύξηση κατανάλωσης στις γύρω επιχειρήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις τοπικοί φορείς βάζουν το χέρι στην τσέπη για να φιλοξενήσουν μια συναυλία στον αρχαιολογικό χώρο, ενώ όπου δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα οι ίδιοι οι αρχαιολόγοι προσπαθούν να καλύψουν το κενό με ξεναγήσεις, προσθέτει η γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ Μαρία Βλαζάκη.

Οσο για τις νέες τάσεις; Σε νέο πόλο έλξης του κέντρου της πόλης - εκτός από το Μουσείο Ακρόπολης που προσφέρει θέα στον Παρθενώνα - φαίνεται να αναδεικνύεται το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: πέρυσι είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο χάρη στην έκθεση για το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, κάτι που αναμένεται να συμβεί και εφέτος. Επίσης, τις δυνάμεις του θα δοκιμάσει και ο Λόφος του Φιλοπάππου που εφέτος έρχεται να αντικαταστήσει τη Ρωμαϊκή Αγορά, η οποία θα παραμείνει κλειστή.